สมาคม VC ทั่วอาเซียน จับมือ เปิดตัว "Maturation Map" ชูมาตรฐานธรรมาภิบาลสตาร์ทอัพระดับภูมิภาค

เมื่อวันที่ 16 เมษายน 2028 ที่ผ่านมาได้กลายเป็นก้าวสำคัญของความร่วมมือระดับภูมิภาค เมื่อ 5 สมาคมด้านการลงทุนในกิจการ Private Capital ชั้นนำทั่วเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ได้ร่วมกันเปิดตัวคู่มือ ‘Maturation Map’ (ชื่อเต็ม Southeast Asia Governance Improvement Guide for Startups) คู่มือฉบับนี้เปรียบเสมือน มาตรฐานใหม่ด้านการกำกับดูแลกิจการที่ดี (Good Governance) ของสตาร์ทอัพ ด้านธรรมาภิบาลสำหรับสตาร์ทอัพในอาเซียน โดยมีเป้าหมายเพื่อ เสริมสร้างความแข็งแกร่ง ให้กับระบบนิเวศสตาร์ทอัพ เตรียมความพร้อมสำหรับอนาคต สร้างความไว้วางใจ ดึงดูดการลงทุนระยะยาว และปูทางสู่การเข้าตลาดหลักทรัพย์

ความร่วมมือครั้งนี้ไม่ได้เป็นเพียงการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า แต่เป็นการรวมพลังเชิงรุก นำโดย Singapore Venture and Private Capital Association (SVCA) ร่วมกับพันธมิตรสำคัญอย่าง Indonesia Venture Capital Association For Startups (Amvesindo), สมาคมไทยผู้ประกอบธุรกิจเงินร่วมลงทุน (TVCA), Vietnam Private Capital Agency (VPCA) และ Malaysian Venture Capital and Private Equity Association (MVCA) เพื่อร่วมกันขับเคลื่อนวงการสตาร์ทอัพในอาเซียนสู่บทต่อไป

รวมพลังสร้างมาตรฐานใหม่

"แวดวงการลงทุนในธุรกิจเอกชนของอาเซียนยังถือว่าใหม่และอยู่ในช่วงของการเรียนรู้ การเปิดตัว Maturation Map ที่เกิดจากความร่วมมือของสมาคมการลงทุนใหญ่ๆ ทั่วภูมิภาค ซึ่งมีสมาชิกรวมกันหลายร้อยราย เป็นการแสดงถึงพลังและความมุ่งมั่นร่วมกันในการยกระดับธรรมาภิบาล เพื่อสร้างผลตอบแทนการลงทุนที่ดีขึ้น เราอยากชวนให้ทุกคนได้ลองอ่านบทสรุปและรายงานฉบับเต็ม เพื่อนำแนวคิดและมาตรฐานเหล่านี้ไปปรับใช้กับบอร์ดบริหารของบริษัทในภูมิภาคของเราได้" คุณ Shane Chesson รองประธาน SVCA และหุ้นส่วนผู้ก่อตั้ง Openspace กล่าว 

คู่มือนี้รวบรวมมุมมองจากทั้งนักลงทุน VC และ Growth Investor, ผู้ก่อตั้ง, กรรมการบริษัท, หน่วยงานกำกับดูแล, ที่ปรึกษา และผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมาย เพื่อช่วยให้สตาร์ทอัพตั้งแต่ระยะเริ่มต้น (Pre-revenue) จนถึงบริษัทที่พร้อมเข้าตลาดหลักทรัพย์ (IPO) มีแนวทางการกำกับดูแลกิจการที่แข็งแกร่ง สนับสนุนการเติบโตอย่างยั่งยืน และการ Exit ที่ประสบความสำเร็จ

ความร่วมมือครั้งนี้เกิดขึ้นจากการระดมความคิดเห็นอย่างกว้างขวางจากบริษัทลงทุน ผู้เชี่ยวชาญกฎหมาย และที่ปรึกษาด้านธรรมาภิบาลทั่วทั้งภูมิภาค จนเกิดเป็นกรอบการทำงานที่ชัดเจนและนำไปใช้ได้จริง เพื่อลดปัญหาความล้มเหลวด้านธรรมาภิบาล ส่งเสริมการตรวจสอบสถานะอย่างต่อเนื่อง (Active Diligence) และเตรียมสตาร์ทอัพที่มีศักยภาพให้พร้อมสำหรับการ Exit ไม่ว่าจะเป็นการ IPO หรือ M&A

"เราไม่ได้มองว่าคู่มือนี้เป็นแค่เอกสารที่เผยแพร่แล้วจบไป แต่มันคือจุดเริ่มต้นของการพัฒนาอย่างต่อเนื่องร่วมกัน เราขอเชิญชวนทุกคนในวงการ ไม่ว่าจะเป็นสตาร์ทอัพ, VC, หน่วยงานกำกับดูแล หรือที่ปรึกษา มาร่วมกันนำไปใช้ และพัฒนาต่อยอดไปด้วยกัน" คุณ Eddi Danusaputro ประธาน Amvesindo และ CEO ของ BNI Ventures กล่าว

ทำไมเรื่องนี้ถึงสำคัญ ณ เวลานี้?

ในช่วงไม่กี่ปีมานี้ วงการสตาร์ทอัพเทคโนโลยีทั่วโลก รวมถึงในอาเซียนเอง (เช่น สิงคโปร์ อินโดนีเซีย เวียดนาม ฟิลิปปินส์) เผชิญกับปัญหาด้านธรรมาภิบาลที่ส่งผลกระทบในวงกว้าง ตั้งแต่การบริหารจัดการเงินที่ผิดพลาดไปจนถึงการฉ้อโกง เหตุการณ์เหล่านี้ชี้ให้เห็นถึงความจำเป็นเร่งด่วนที่ต้องมีแนวปฏิบัติด้านธรรมาภิบาลเชิงรุก ซึ่งนำโดยผู้มีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรง โดยเฉพาะในตลาดเอกชนที่การกำกับดูแลอาจไม่เข้มงวดเท่าตลาดหลักทรัพย์

กรอบการทำงาน 5 เสาหลักของ Maturation Map

คู่มือนี้เสนอแนวทางปฏิบัติผ่านกรอบการทำงาน 5 เสาหลัก เพื่อให้ทุกฝ่ายใน Ecosystem เข้าใจบทบาทความรับผิดชอบร่วมกันตลอดเส้นทางการเติบโตของสตาร์ทอัพ:

1. Active Diligence (ตรวจสอบเชิงรุกและต่อเนื่อง): ไม่ใช่แค่ตรวจสอบครั้งเดียวตอนลงทุน แต่ต้องมีการติดตามและรับผิดชอบอย่างสม่ำเสมอ
2. Use of Technology (ใช้เทคโนโลยีช่วยกำกับดูแล): นำเครื่องมืออย่าง APIs หรือ AI มาใช้เพื่อการตรวจสอบและติดตามข้อมูลแบบเรียลไทม์
3. Advisor Ecosystems (สร้างระบบนิเวศที่ปรึกษาที่แข็งแกร่ง): ส่งเสริมคุณภาพและความน่าเชื่อถือของที่ปรึกษาภายนอก
4. Higher Standards (ยกระดับมาตรฐาน): ผลักดันแนวปฏิบัติที่ดีที่สุดในการทำงานของบอร์ดบริหาร การรายงานข้อมูล และความโปร่งใส
5. Enforcement Mindset (พร้อมดำเนินการเมื่อพบปัญหา): สนับสนุนให้เกิดการดำเนินการร่วมกันอย่างจริงจังเมื่อพบการกระทำที่ไม่เหมาะสม

นอกจากนี้ ในคู่มือยังมี ตารางวัดระดับความพร้อมด้านธรรมาภิบาลและการเงิน (Governance and Financial Maturity Matrix), ตัวอย่างนโยบายรับแจ้งเบาะแส (Whistleblower Policy), ข้อมูลเปรียบเทียบ (Benchmark) ในระดับภูมิภาค และกรณีศึกษาที่น่าสนใจอีกด้วย

"Ecosystem สตาร์ทอัพของเวียดนามกำลังโตเร็วมาก และเราต้องการให้การเติบโตนี้ตั้งอยู่บนพื้นฐานของความไว้วางใจ เป้าหมายคือการสร้างสตาร์ทอัพที่ยั่งยืน นำโดยผู้ก่อตั้งที่เข้าใจว่าธรรมาภิบาลคือหัวใจสำคัญของการเติบโต" คุณ Vy Le ประธาน VPCA กล่าว 

Maturation Map คือ เอกสารมีชีวิต

Maturation Map ถูกออกแบบให้เป็น "เอกสารมีชีวิต" (Living Document) ที่จะมีการอัปเดตเนื้อหาอย่างสม่ำเสมอตามความคิดเห็น ข้อเสนอแนะ และสถานการณ์ตลาดที่เปลี่ยนแปลงไป โดยจะมีการจัดกิจกรรมต่อเนื่อง เช่น เวิร์กช็อป, การอบรมสำหรับกรรมการบริษัท และเวทีแลกเปลี่ยนความรู้ เพื่อให้หลักการเหล่านี้ถูกนำไปใช้อย่างเป็นรูปธรรม

"ธรรมาภิบาลที่ดีไม่ใช่เรื่องที่ทำแค่ตอนตรวจสอบ Due Diligence แล้วจบไป แต่มันต้องฝังอยู่ในการดำเนินงานและการเติบโตของบริษัท Maturation Map ช่วยวางทิศทางนี้ให้กับอาเซียน และ MVCA ก็พร้อมสนับสนุนให้มีมาตรการติดตามผลที่เข้มแข็งขึ้น เช่น การตรวจสอบบัญชีเป็นประจำ การอบรมบอร์ด และการติดตามประเด็น ESG เพื่อยกระดับมาตรฐานไปด้วยกัน" คุณ Ng Sai Kit ประธาน MVCA กล่าว 

เสียงจากประเทศไทย สู่การลงมือทำ

"รายงานฉบับนี้สะท้อนความมุ่งมั่นร่วมกันที่จะยกระดับมาตรฐานธรรมาภิบาลทั่วทั้งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มันคือพิมพ์เขียวที่เราจะใช้ร่วมกันเพื่อสร้างความไว้วางใจ ขยายธุรกิจอย่างมีความรับผิดชอบ และเตรียมความพร้อมให้บริษัทต่างๆ ก้าวสู่ความสำเร็จในระดับโลก" คุณธนพงษ์ ณ ระนอ นายกสมาคมไทยผู้ประกอบธุรกิจเงินร่วมลงทุน (TVCA) กล่าว 

กลุ่มความร่วมมือระดับภูมิภาคนี้ยังมีแผนจัดกิจกรรมต่อเนื่อง ทั้งเวิร์กช็อปสำหรับนักลงทุนและผู้ก่อตั้ง โครงการอบรมกรรมการบริษัท และการสร้าง "Playbook" แบบโอเพนซอร์ส เพื่อให้ทุกคนสามารถเข้าถึงและนำมาตรฐานธรรมาภิบาลไปปรับใช้ได้ง่ายขึ้นในทุกระยะของการพัฒนาสตาร์ทอัพ

ดาวน์โหลดคู่มือ Maturation Map ฉบับเต็ม

สามารถเข้าไปดาวน์โหลด Southeast Asia Governance Improvement Guide for Startups ฉบับเต็มได้ที่: https://www.svca.org.sg/publications