น่าจับตาไม่น้อยเมื่อ โตชิบา คอร์ปอเรชั่น (Toshiba Corporation) สนใจเปิดบริการ 'แบตเตอรี่ให้เช่าสำหรับมอเตอร์ไซค์รับจ้างไฟฟ้า' ในประเทศไทย โดยงานนี้จับมือกับ เนเจอร์นิกซ์ (naturenix inc.) บริษัทสตาร์ทอัพจากแดนปลาดิบ นำเสนอ SCiB™ แบตเตอรี่ลิเทียมไอออนที่โตชิบาผลิตขึ้น โดยชูจุดเด่นว่าเป็นแบตเตอรี่ที่ชาร์จซ้ำได้ถึง 20,000 รอบ ทนความร้อนสูง ลดความเสี่ยงจากไฟไหม้ได้ จึงช่วยเรื่องความยั่งยืนมากกว่าแบตเตอรี่แบรนด์อื่นๆ 

ทำไม Toshiba ส่งแบตเตอรี่ SCiB™ ชิงส่วนแบ่งในไทย

เหตุที่โตชิบาเล็งทำตลาดในประเทศไทยเพราะโตชิบา เห็นโอกาสในตลาดยานยนต์ไฟฟ้าที่เป็นรถมอเตอร์ไซค์รับจ้างและสามล้อ ซึ่งมีผู้ขับขี่จำนวนมาก โดยในอาเซียนมีผู้ขับขี่มอเตอร์ไซค์รับจ้างและสามล้อประมาณ 35 ล้านราย ในกรุงเทพฯ ประมาณ 80,000 ราย โตชิบากับเนเจอร์นิกซ์จึงเริ่มศึกษาตลาด ด้วยการนำ SCiB™ เข้ามาให้มอเตอร์ไซค์ไฟฟ้ารับจ้างราว 10 คันได้ทดลองใช้ในกรุงเทพฯ และติดตั้งสถานีชาร์จ 1 แห่ง ในย่านสุขุมวิทเพื่อเก็บข้อมูลด้านการใช้งานก่อน 

อีกด้านคือ โตชิบา เห็นผู้ผลิตรถมอเตอร์ไซค์ไฟฟ้ายังคงเผชิญความท้าทายในการพัฒนาและจำหน่ายผลิตภัณฑ์ โดยเฉพาะประเด็นด้านความปลอดภัยของแบตเตอรี่ลิเทียมไอออนแบบดั้งเดิม ซึ่งมีความเสี่ยงต่อการเกิดไฟไหม้เมื่อได้รับแรงกระแทกทางกายภาพ อีกทั้งยังมีข้อจำกัดด้านอายุการใช้งานที่เสื่อมสภาพตามกาลเวลา ปัญหาเหล่านี้ยิ่งทวีความรุนแรงขึ้นภายใต้สภาพอากาศร้อนชื้นของประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ บวกกับการเสื่อมสภาพของแบตเตอรี่ยังเพิ่มความเสี่ยงด้านอุบัติเหตุ ยิ่งส่งผลให้การนำรถมอเตอร์ไซค์ไฟฟ้าเข้าสู่ระบบขนส่งสาธารณะได้ยาก 

สอดคล้องกับการที่ ประเทศไทยตั้งเป้าบรรลุความเป็นกลางทางคาร์บอน (Carbon Neutrality) ภายในปี พ.ศ. 2593 และลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ ภายในปี พ.ศ. 2608^*1 โดยมีพลังงานไฟฟ้าเป็นปัจจัยสำคัญในการขับเคลื่อนเป้าหมายดังกล่าว ซึ่งมีการคาดการณ์ว่า ความต้องการแบตเตอรี่ลิเทียมไอออนสำหรับยานยนต์ไฟฟ้า (EV) ในกลุ่มประเทศเศรษฐกิจเกิดใหม่อาจเพิ่มสูงถึง 600 กิกะวัตต์ชั่วโมง ภายในปี พ.ศ. 2578 แต่อย่างไรก็ตาม สัดส่วนความต้องการแบตเตอรี่สำหรับรถมอเตอร์ไซค์และรถสามล้อ ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของระบบขนส่งสาธารณะ^*2 กลับมีเพียงร้อยละ 2.8 เท่านั้น

การแก้ไขปัญหาด้านความปลอดภัยและความน่าเชื่อถือของแบตเตอรี่จึงเป็นปัจจัยสำคัญต่อความสำเร็จของโครงการยานยนต์ไฟฟ้า โตชิบาจึงร่วมกับพันธมิตรพัฒนาโซลูชันที่ล้ำสมัยเพื่อลดข้อจำกัดของแบตเตอรี่ ก้าวข้ามอุปสรรคด้านสิ่งแวดล้อม และผลักดันให้รถมอเตอร์ไซค์ไฟฟ้าได้รับการยอมรับอย่างแพร่หลาย พร้อมรองรับการใช้งานจริงภายใต้สภาพแวดล้อมของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 

แบตเตอรี่ SCiB™ ต่างจากแบตเตอรี่ลิเทียมแบบดั้งเดิมอย่างไร

โตชิบามุ่งสนับสนุนเป้าหมายความเป็นกลางทางคาร์บอน และส่งเสริมการใช้รถมอเตอร์ไซค์ไฟฟ้าที่ได้มาตรฐานขั้นสูงอย่างแพร่หลาย เพื่อเพิ่มความยั่งยืนและความน่าเชื่อถือในภาคอุตสาหกรรมขนส่ง ด้วยแบตเตอรี่ SCiB™ ที่มาพร้อมเทคโนโลยีล้ำสมัย 

ด้านการพัฒนาแบตเตอรี่ SCiB™ โตชิบาใช้เทคโนโลยีแอโนดลิเทียมไททาเนียมออกไซด์ (LTO) ซึ่งช่วยยกระดับความปลอดภัย ยืดอายุการใช้งาน และรักษาประสิทธิภาพได้เหนือกว่าแบตเตอรี่ลิเทียมไอออนแบบดั้งเดิมที่ใช้วัสดุคาร์บอน ทั้งยังมีความทนทานสูง ลดความเสี่ยงจากการลัดวงจรภายใน และผ่านการทดสอบความปลอดภัยตามมาตรฐานสากล รวมถึงรองรับการชาร์จและคายประจุได้มากกว่า 20,000 รอบ พร้อมอัตราการเสื่อมสภาพที่ต่ำ อีกทั้งสามารถชาร์จไฟจาก 0% เป็น 80% ได้ภายใน 6 นาที จึงช่วยลดเวลาหยุดทำงานของรถมอเตอร์ไซค์ไฟฟ้าได้มาก 

โตชิบาและพันธมิตรจึงร่วมพัฒนาโซลูชันที่ปลอดภัย โดยเน้นจุดเด่นด้านอายุการใช้งานที่ยาวนาน แบตเตอรี่มีมาตรฐานความปลอดภัยสูงสุด ซึ่งจะสามารถยกระดับความปลอดภัยให้ผู้ขับขี่และผู้โดยสาร ทั้งยังเพิ่มความน่าเชื่อถือให้รถมอเตอร์ไซค์รับจ้างไฟฟ้าได้อีกทางหนึ่ง 

แบตเตอรี่ให้เช่าแบบ Subscription แพงไหม?

เล่าย้อนก่อนว่า ในเดือนกันยายน พ.ศ. 2567 โตชิบาร่วมมือกับ เนเจอร์นิกซ์ (naturenix inc.) บริษัทเทคโนโลยีแบตเตอรี่จากมหาวิทยาลัยชิมาเนะ ประเทศญี่ปุ่น และ วินดี อินเตอร์เนชั่นแนล (Windee International) บริษัทร่วมทุนด้านการบริการจัดการที่จอดรถในประเทศไทย จัดทำโครงการทดสอบบริการเช่าแบตเตอรี่ในรูปแบบสมัครสมาชิกสำหรับรถมอเตอร์ไซค์รับจ้างไฟฟ้าในกรุงเทพฯ (ประกาศในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2567^*3) โดยบริการนี้จะช่วยให้ผู้ขับขี่สามารถเข้าถึงเทคโนโลยีแบตเตอรี่ล้ำสมัยที่ได้รับการบำรุงรักษาอย่างต่อเนื่องด้วยต้นทุนที่เหมาะสม 

Toshiba และ naturenix ร่วมลงทุนและบริหารจัดการ โดย Toshiba เป็นผู้ผลิตแบตเตอรี่ SCiB™ ส่วน naturenix เป็นผู้ผลิตแพ็คแบตเตอรี่

Toshiba และ naturenix เปิดเผยว่า การทดสอบดำเนินไปอย่างต่อเนื่องและให้ผลลัพธ์ที่น่าพึงพอใจ สะท้อนถึงศักยภาพของแบตเตอรี่ SCiB™ ในการเป็นโซลูชันที่มีประสิทธิภาพและใช้งานได้จริง

แม้ยังไม่มีโมเดลราคาที่ชัดเจน โตชิบาให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า 

• 1) จะเปิดบริการให้เช่าแบบสมัครสมาชิก (Subscription) ในราคาไม่แพง เพื่อให้คนเข้าถึงได้ง่าย ซึ่งไม่เพียงช่วยเร่งการยอมรับยานยนต์ไฟฟ้าสองล้อและสามล้อในประเทศไทย แต่ยังสามารถขยายไปสู่ตลาดยานยนต์ประเภทอื่นๆ เช่น รถโดยสารประจำทาง ยานพาหนะขับเคลื่อนอัตโนมัติ 
• 2) จะเพิ่มจำนวนมอเตอร์ไซค์รับจ้างไฟฟ้าที่ใช้งานแบต SCiB™ ให้ถึง 100 คัน และเตรียมติดตั้งสถานีชาร์จหรือจุดเปลี่ยนแบตในกรุงเทพฯ รวม 5 จุด
• 3) ระหว่างนี้กำลังพัฒนาแอปพลิเคชัน สำหรับใช้ตรวจสถานะแบต หาสถานีชาร์จไว/จุดเปลี่ยนแบต ติดตามรถมอเตอร์ไซค์ไฟฟ้า ฯลฯ 
• 4) โรงงานผลิตแบตเตอรี่ SCiB™ ตั้งอยู่ที่ประเทศญี่ปุ่น และโตชิบาไม่มีแผนเข้ามาตั้งโรงงานในประเทศไทย

จะเห็นว่า แบตเตอรี่ SCiB™ มีศักยภาพในการช่วยขับเคลื่อนการเปลี่ยนผ่านสู่ระบบขนส่งในเมืองที่ยั่งยืนได้ แต่จะเจาะตลาดเมืองไทยได้มากน้อยแค่ไหน ต้องติดตามกันต่อ!

^{*1: THAILAND’S FIRST BIENNIAL TRANSPARENCY REPORT, บทที่  3.1 
*2: งานศึกษาวิจัยโดย บริษัท เนเจอร์นิกซ์ (naturenix inc.)  
*3: โตชิบาและเนเจอร์นิกซ์เปิดตัวโครงการการทดสอบบริการเช่าแบตเตอรี่สำหรับรถมอเตอร์ไซค์รับจ้างไฟฟ้าในกรุงเทพฯ}